SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth), ince bağırsakta normalde bulunan bakterilerin anormal şekilde çoğalması sonucu gelişen bir durumdur. Bu durum, sindirim sistemi sağlığını olumsuz etkileyebilir ve çeşitli semptomlarla kendini gösterebilir. SIBO, şişkinlik, gaz, karın ağrısı, ishal veya kabızlık gibi sindirim problemlerine yol açabilir ve tedavi edilmediğinde daha karmaşık sağlık sorunlarına neden olabilir.
SIBO’nun Nedenleri
SIBO’nun gelişmesine neden olan faktörler, çeşitli biyolojik ve çevresel etkenlerden kaynaklanabilir. Bu faktörler genel olarak ince bağırsaktaki bakteriyel dengenin bozulmasına yol açar.
- Proton pompası inhibitörleri (PPI) kullanımı
PPI’lar mide asidini azaltarak hastaları bakteriyel aşırı üremeye yatkın hale getirebilir
- Bağırsak Hareket Bozuklukları:
İnce bağırsakta peristaltik hareketlerin bozulması, bakterilerin yer değiştirmesine ve çoğalmasına neden olabilir. Bu, genellikle diyabet, hipotiroidizm, Parkinson hastalığı gibi nörolojik ve metabolik hastalıklarla ilişkilidir.
- Anormal Bağırsak Anatomisi:
Bağırsakta divertiküller, striktürler (daralmalar) veya cerrahi müdahaleler sonucu gelişen yapısal değişiklikler, bakterilerin birikmesine yol açabilir.
- Bağırsak Bariyerinin Zayıflaması:
Bağırsak duvarındaki geçirgenliğin artması (sızdıran bağırsak sendromu) bakterilerin ince bağırsakta çoğalmasını kolaylaştırabilir. Bu durum, bağırsak florasının dengesini bozar ve inflamasyona yol açabilir.
- Antibiyotik Kullanımı:
Antibiyotiklerin uzun süreli kullanımı, sağlıklı bağırsak mikrobiotasını yok edebilir ve patojen bakterilerin çoğalmasına neden olabilir. Bu da SIBO’nun gelişmesinde önemli bir risk faktörüdür.
- Bağışıklık Sistemi Zayıflığı:
Bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda (örneğin HIV/AIDS) bakteriyel kontrol azalır ve ince bağırsakta bakteriyel çoğalma hızlanabilir.
SIBO’nun Belirtileri
SIBO’nun semptomları oldukça çeşitlidir ve kişiden kişiye değişebilir. En yaygın semptomlar şunlardır:
• Şişkinlik ve Karın Ağrısı:
SIBO’nun en yaygın semptomlarından biri, şişkinlik hissi ve karın bölgesinde ağrıdır. Bakteriler, yiyecekleri fermente ederken gaz üretir, bu da şişkinlik oluşturur.
• Gaz:
Bakteriler, karbonhidratları fermente ederken gaz üretirler, bu da aşırı gaz oluşumuna neden olur.
• Sindirim Problemleri (İshal veya Kabızlık):
SIBO, bağırsak motilitesini etkileyebilir, bu da ishal veya kabızlık gibi sindirim problemlerine yol açabilir.
• İştah Kaybı ve Kilo Kaybı:
İleri vakalarda, SIBO besin emilimini engelleyebilir, bu da iştah kaybına ve kilo kaybına neden olabilir.
• Yorgunluk ve Halsizlik:
Bakteriyel aşırı büyüme ve besin emilimindeki bozukluklar, genel yorgunluk ve halsizliğe yol açabilir.
SIBO Tanısı
SIBO’nun tanısında kullanılan en yaygın yöntem Nefes Testi (Laktuloz ve Glukoz Testi) dir. Bu test, hastanın belirli bir şeker çözeltisini içtikten sonra nefesindeki hidrojen ve metan gazlarının seviyelerini ölçer. SIBO’da, bakteriler bu şekerleri fermente ederek gaz üretir ve bu gazlar nefeste tespit edilir.
SIBO Tedavisi
SIBO’nun tedavisi, genellikle birkaç aşamadan oluşur ve hastanın semptomlarına, SIBO’nun şiddetine ve altta yatan nedenlere göre kişiselleştirilir.
1.Antibiyotik Tedavisi:
SIBO’nun tedavisinde en yaygın kullanılan ilaçlar rifaksimin gibi geniş spektrumlu antibiyotiklerdir. Bu ilaçlar, ince bağırsakta çoğalan bakterilerin öldürülmesine yardımcı olur.
2.Diyet Değişiklikleri:
FODMAP, “Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides, and Polyols” kelimelerinin kısaltmasıdır ve bu terim, sindirimi zor olan belirli kısa zincirli karbonhidratları ifade eder. Yüksek FODMAP içeren gıdalar, bazı kişilerde sindirim problemlerine (özellikle Irritabl Bağırsak Sendromu – IBS gibi durumlarda) yol açabilir. Bu gıdalar, bağırsakta fazla fermente olup gaz, şişkinlik ve karın ağrısına neden olabilir.Düşük FODMAP diyeti, SIBO’lu hastaların semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. FODMAP diyeti, bu tür gıdaların belirli dönemlerde sınırlanmasını önerilir. Ancak, FODMAP içeren gıdaların her bireyde aynı şekilde etkili olmadığı ve kişiye göre değişkenlik gösterdiğini unutmamak gerekir. Bazı kişiler bu gıdalara daha duyarlıdır, bazıları ise rahatça tüketebilir. FODMAP diyetini uygulamak için genellikle bir beslenme uzmanından yardım almak faydalı olacaktır.
Akşam öğününde çiğ sebze ve meyve tüketimi gaz oluşumunu tetikleyebilir.
3.Fitoterapik Yardımcılar:
Nane yağı, limon yağı, paçuli yağı, kekik yağı, ev yapımı elma sirkesi, hindistan cevizi yağı, kudret narı tedavi sırasında kullanılabilir, kişiye uygun olarak diyetisyen veya doktor tarafından kullanım sıklığı ve miktarları planlanmalıdır.
4.Probiotik ve Prebiyotik Takviyeleri:
Probiotikler, sağlıklı bağırsak florasını yeniden inşa etmeye yardımcı olabilir. Ancak, SIBO’lu hastalarda probiyotiklerin etkileri dikkatle değerlendirilmelidir, çünkü bazı probiyotik türleri bakteriyel çoğalmaya neden olabilir.
Esra Toktay
Diyetisyen
Mail: dytesratoktay@gmail.com
Instagram : @uzmandiyetisyenesratoktay
Kaynaklar:
Fasano, A. (2012). “Leaky Gut and Autoimmune Diseases.” Clinical Reviews in Allergy & Immunology.
Hylemon, P. B., et al. (2011). “Gut microbiota in health and disease.” Frontiers in Microbiology.
Macfarlane, G. T., & Macfarlane, S. (2012). “The microbiota of the human gastrointestinal tract.” Inflamm. Bowel Dis..
Muir, J. G., et al. (2009). “Low FODMAP diet for the treatment of irritable bowel syndrome and inflammatory bowel disease.” Journal of Gastroenterology and Hepatology.
Pimentel, M., et al. (2000). “Methanogens in human health and disease.” American Journal of Gastroenterology.
Pimentel, M., et al. (2010). “A test of the breath hydrogen test to identify patients with small intestinal bacterial overgrowth.” The American Journal of Gastroenterology.
Pimentel, M., et al. (2011). “Small intestinal bacterial overgrowth in irritable bowel syndrome.” Journal of Clinical Gastroenterology.
Troy, E. B., et al. (2009). “Probiotics and prebiotics in gastrointestinal diseases.” Current Opinion in Gastroenterology.
Rao, Satish S. C. et al. (2019). ‘’Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Clinical Features and Therapeutic Management ‘’ Clinical and Translational Gastroenterology
