Çocuk ve adölesanlarda obezite sıklığı dünya çapında artış göstermektedir. Bu artışa sebep olan etmenlerin başında, gelişen teknoloji ile birlikte çocukların hareketliliklerin kısıtlanması, beslenme alışkanlıklarının ve besin tercihlerinin değişmesidir
Çocuklarda obezitenin tanısında basit, uygulanabilir, ucuz ve güvenli bir yöntem olan vücut kitle indeksi kullanılır. Çocuklarda yetişkinlerden farklı olarak vücut kitle indeksi yaşa ve cinsiyete göre değişiklik göstermesi nedeniyle beden kitle indeksi persantilleri vardır. Bu eğrilere göre 85 persantil üzerinde olanlar fazla kilolu, 95 persantil üstünde kalanlar ise obez olarak sınıflandırılır. Diğer bir kolay yöntem ise boya göre ağırlık ölçümüdür. Boya göre ağırlığın %120 üstünde olması obezite olarak tanımlanır.
Çocukluk çağında obeziteye sebep olan nedenler:
• Genetik faktörler
• Hormonal faktörler, hüpotalamik obezite, hipotiroidi, büyüme hormonu eksikliği, polikistik over sendromu,
• Mikrobiyatadaki zararlı bakteri sayısının artışı
• Azalmış fiziksel aktivite
• Obeziteye sebep olabilen ilaçların kullanımı
• Çevresel faktörler ve aile, annenin obez olması veya gebelikte fazla kilo alması çocukta obezite oluşumuna sebep olabilir.
Çocukluk çağında oluşan obezitenin tedavisi:
Çocuklarda obezite tedavisinde multidisipliner yaklaşım çok önemlidir. Çocuk endokrinoloğu, çocuk doktoru, diyetisyen, psikolog ve ailenin bir arada olması ve yol almaya çalışması gerekir.
İlk adım beslenme ve egzersiz düzenini sağlamaya çalışmaktır. Burada açacımız kilo kaybından çok yaşam tarzı değişikliğinin kalıcı olmasını sağlayabilmektir.
Çocuklarda obezite tedavisinin temel basamağı yaşam tarzının düzenlenmesi olmasına rağmen insülin direnci, hipertansiyon, kan yağlarında artış, obstruktif uyku apnesi gibi ciddi obezite komplikasyonları varsa ilaç tedavisi de kullanılabilir.
Çocukluk çağı obezitesini önlenmesi için ailelere çeşitli öneriler:
1. Çocuğunuzun vücut ağırlığının fazla olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bu konuyla ilgili olarak çocuk doktoru tarafından değerlendirilmesini sağlayın.
2. Çocuğun sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırmak için mutlaka bir beslenme ve diyet uzmanından yardım alın, beslenme programı çocuğa ve sosyal hayatına uygun olmalıdır.
3. Günde içinde fiziksel olarak aktif olmasını sağlamaya çalışın. Aile olarak birlikte hareket edebileceğiniz doğa yürüyüşleri, spor aktiviteleri, dans etkinlikleri vb. planlayın.
4. Çocuğunuzun okuldaki spor etkinliklerine katılmasını sağlayın.
5. Yakın mesafedeki yerlere araba kullanmadan yürüyerek, bisikletle veya scooter kullanarak gitmeye çalışın.
6. Ekran karşısında kaldığı süreyi planlayın.
7. Sağlıklı da olsa hiç bir besini ödül olarak kullanmayın.
8. Çocuğunuza yavaş yeme alışkanlığı kazandırmaya çalışın.
9. Çocuğunuzun günlük su tüketimini arttırmaya çalışın.
10. Yemek hazırlarken çocuğunuzun da size yardım etmesini sağlayın.
11. Yemek zamanlarınızı birlikte sofraya oturabilecek şekilde planlayın.
12. Büyük porsiyonları azaltın ve ideal porsiyonlara alıştırın.
13. Çocuğunzun tabağındaki çeşitliliği arttırmaya çalışın. Sevmediği besinleri aralıklı olarak tekrar denemesi için destekleyin.
14. Sizin yemeyi reddettiğiniz besinleri çocuğunuzun da reddedebileceğini kabul edin.
15. Fast food, şeker, bisküvi ve çikolata gibi besinleri dengeli ve porsiyon kontrolü yaparak yemesini sağlayın.
16. Çocuğunuza sağlıklı besinlerle, yeterli ve dengeli bir beslenme çantası hazırlamaya çalışın.
Uzman Diyetisyen Esra Toktay
Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni
Mail dytesratoktay@gmail.com
Instagram @uzmandiyetisyenesratoktay
Kaynaklar
