Tiroid bezi otoimmün süreçlerden en çok etkilenen organdır. Haşimato hastalığı troid bezinin hasar görmesi sonucunda oluşur.
Tiroid hormonlarının kandaki seviyesi etkilendiğinde ilaçla tedavi edilir. Ilaçla tedavi edilen veya edilmeyen haşimato hastalarının yaşam şekillerinde ve beslenme düzenlerinde yaptıkları değişiklikler sonucunda, yaşam kalitesinde ve hastalığın seyrinde iyileşmeler olduğunu gösteren çalışmalar vardır.
Otoimmün protokol diyeti:
Haşimato hastalığının beslenme tedavisinde vücuttaki inflamasyonun azalması ve sızdıran bağırsağın tedavisini amaçlayan otoimmün protokol diyeti kullanılır. Bu diyette tahıllar, kuru baklagiller, süt grubu besinler, gece gölgesi sebzeleri, rafine şeker ve rafine yağlar beslenmeden çıkarılır. Doğal beslenmiş hayvan etlerine, sebzelere, kuruyemişlere (yer fıstığı hariç), sağlıklı yağlara bu beslenme düzeninde yer verilmelidir.
Vücuttaki oksidatif stresi böylelikle inflamasyonun azaltmaya yardımcı yağlı balıklar, baharatlar, sebzeler mutlaka sıklıkla tüketilmelidir.
Doktorun belirlediği bir süre elimine edilen bu besinler bir süre sonra yavaş yavaş beslenme düzenine eklenir. Kişiye dokunan besinler bu yolla tespit edilir.
Bu beslenme düzeni uygulanırken maksimum fayda sağlayabilmek ve yeterli besin öğelerini vücuda alabilmek için mutlaka alanında uzman doktor ve diyetisyenden destek alınmalıdır.
Glutensiz beslenme:
Uzun süre immün yanıtın aktif olması moleküler mimikri denilen duruma neden olabilir. Moleküler mimikri, vücuda giren zararlı maddelerle vücut hücreleri arasındaki moleküler benzerliktir. Savaş halinde olan immün sistem, kendi vücut dokusuyla zararlı maddeyi karıştırır ve kendi dokusuna da saldırır. Bunun sonucunda otoimmün hastalıklar oluşur. Gluten ile tiroid dokusu arasında da moleküler benzerlik olduğu düşünülmektedir.
Yapılan çalışmalarda Haşimato hastalığında glutensiz beslenmenin olumlu etkileri gözlemlenmiştir.
Bu diyette gluten içeren besinler (çavdar, buğday, arpa, yulaf) beslenmeden çıkarılır. Uygulama sırasında lif içeriği düşük glutensiz ürünlerin, besinlerin ve unlarının (mısır, patates, pirinç vb.) günlük tüketiminin artması lif alımının azalmasına, kan şekeri dengesizliklerinin artmasına neden olur. Bu nedenle glutensiz ve lif içeriği yüksek besinlerin tüketimi daha uygun olacaktır (karabuğday, kinoa gibi).
Yapılan bir diğer hata ise kuru baklagillerin ve unlarının tüketiminin arttırılmasıdır. Bu besinlerin içeriğinde bulunan lektin proteini de sızdıran bağırsağın artmasına ve vücuttaki inflamasyonun artmasına sebep olabilir. Bu nedenle tüketim miktarları konusunda dikkatli olunmalıdır.
Antiinflamatuar diyet:
Besin açısından yoğun bir diyet, Hashimoto tiroiditi semptomlarının şiddetini azaltmaya ve genel sağlığınızı iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Sebzeler: pancar, brokoli, kabak, enginar, kuşkonmaz, havuç, biber, roka, mantar, tatlı patates, kabak vb.
Tohumlar, kuruyemişler: badem, fındık, kabak çekirdeği, ceviz, pekan, badem ezmesi, tahin, çörek otu, çörek otu vb.
Sağlıklı yağlar: zeytinyağı, zeytin, avokado, avokado yağı, hindistan cevizi yağı, şekersiz hindistan cevizi gevreği, tam yağlı yoğurt, hindistan cevizi yoğurdu vb.
Baharatlar, otlar ve çeşniler: sumak, zerdeçal, fesleğen, biberiye, kırmızıbiber, safran, karabiber, tahin, bal, limon suyu, elma sirkesi vb.
Hayvansal protein: somon, yumurta, morina, hindi, tavuk vb.
Meyveler: meyveler, armutlar, elmalar, şeftaliler, turunçgiller, ananas, muz vb.
Glutensiz tahıllar: karabuğday, kinoa, siyah pirinç vb.
Fasulye ve mercimek: nohut, siyah fasulye, mercimek vb.
Süt ürünleri ve süt ürünü olmayan ikameler (kalsiyum ve/veya D vitamini ile zenginleştirilmiş): Hindistan cevizi sütü, Hindistan cevizi yoğurdu, badem sütü, tam yağlı şekersiz yoğurt, keçi peyniri vb.
Uzak durulması gereken besinler:
Rafine şekerli besinler, katkı maddeli paketli gıdalar, fast food, dondurulmuş besinler, glutenli tahıllar (buğday, arpa, çavdar, yulaf) ve bunların unlarının kullanıldığı makarna ve hamur işleri, dondurulmuş hazır yemekler, işlenmiş etleri tüketmemek Haşimato hastalığının semptomlarının şiddetini azaltmaya ve genel sağlığınızı iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Önemli vitamin ve mineraller:
Selenyum; yeterli selenyum almanın tiroid antikorlarını azaltmaya ve Hashimoto tiroiditi olan kişilerde iyileştirmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor. Brezilya fındığı, balık, kırmızı et selenyum içeriği yüksek gıdalardır.
D Vitamini; Hashimoto tiroiditi olan kişilerin bu vitamin düzeylerinin genel popülasyona göre önemli ölçüde daha düşük olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, çalışmalar düşük D vitamini düzeylerini Hashimoto tiroidit şiddetiyle ilişkilendirmiştir.
Çinko; tiroid fonksiyonu için gereklidir. Araştırmalar, tek başına veya selenyumla birlikte kullanıldığında yeterli çinko alımının hipotiroidizmi olan kişilerde tiroid fonksiyonunu iyileştirebileceğini göstermektedir. Kakao ve bitter çikolata, et, kefir, yoğurt, kabak çekirdeği, fındık, ıspanak, mantar çinko içeriği yüksek gıdalardır.
Demir; hashimoto tiroiditi olan kişilerin anemi geliştirme olasılığı daha yüksektir. Kırmızı et, kuru baklagilleri ve sakatatların demir içeriği yüksektir.
B kompleks vitaminleri; Hashimoto tiroiditi olan kişiler de aynı şekilde B12 vitamini açısından düşük olma eğilimindedir. Kırmızı et, balık, yumurtanın B12 içeriği yüksektir.
Magnezyum; Hashimoto tiroiditi riskinin artması ve tiroid antikorlarının yüksek olması ile ilişkilidir. Kakao ve bitter çikolata, kabak çekirdeği, avokado, fındık, tam tahıllı tahıl ürünleri, bazı yağlı balıklar (somon) ve yeşil sebzeler, yoğurt, kefir magnezyum içeriği yüksek gıdalardır.
Sevgili Haşimato hastaları, beslenme düzeninizde yapacağınız bu değişikliklerin yaşam kalitenizde gözle görülür bir şekilde arttıracağına emin olabilirsiniz. Bu değişimi yaparken bir diyetisyenden yardım almanızı öneririm.
Bu ayın parlak fikri: Yemeklerden bir saat önceki ve bir saat sonraki süreçte ve yemek sırasında sıvı tüketmemek ve lokmalarınızı en az 20 kez çiğnemek sindirim sistemi şikâyetlerinizi azaltacak, kilo vermenize yardımcı olacaktır. Deneyimlerinizi benimle paylaşırsanız sevinirim.
Uzman Diyetisyen Esra Toktay
Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni
Mail : dytesratoktay@gmail.com
Instagram : @uzmandiyetisyenesratoktay
