Mitolojiden Tabağa, Tavadan Tarihe , karşınızda Efes
Tugba YAZICI
Bir şehir düşünün: Dünyanın ilk reklam panolarından biri orada, tarihin ilk aşk romanları orada yazılmış, Artemis gibi bir tanrıçaya ev sahipliği yapmış, gladyatörlerin kılıç şakırtıları taş sokaklarında yankılanmış… Neresi mi burası: Ege’nin nefis tarihi kasabası Efes!
Ama durun, bu görkemli şehrin başlangıcı en az bugünkü kadar ilginç. Şimdi sizi hem güldürecek hem de tarihin derinliklerine sürükleyecek bir kehanet yolculuğuna çıkarıyorum.
Efes’in kuruluşu, tipik bir “ateş, yağ, kehanet” üçlüsüne dayanıyor. Atina Kralı Kodros’un maceraperest oğlu Androklos, “Baba ben kent kurmaya gidiyorum,” diyerek yollara düşüyor. Ama öyle kafasına göre değil tabii, önce tanrılara danışıyor. Kehanetlerin merkezi Delfi Tapınağı’ndan gelen mesaj net:
“Balık sıçrayacak, domuz kaçacak. Ve sen orada parlak bir şehir kuracaksın.”
Hemen hemen hepimizin başına gelmiştir; balık tavada hop eder, bir şeyler yanar ki, o genelde benim kolum olur:) Ama Androklos için bu küçük mutfak kazası, tarihin yönünü değiştiriyor. Nasıl mı?
Küçük Menderes deltası yakınlarında adamlarıyla mola verirken denizden tuttukları balıkları kızartmaya başlıyorlar. O sırada bir balık tavadan sıçrayıp, çevredeki kuru otları tutuşturuyor. Alevlerin ürküttüğü bir yaban domuzu çalılıklardan fırlayıp kaçıyor. Ve bingo! Kehanet gerçekleşiyor.🎯Androklos, domuzun peşine düşüyor, onu yakaladığı yerde Efes’i kuruyor. Ama durun, hikâye burada bitmiyor. Her mitin bir “diğer tarafı” vardır elbette.
Bazı rivayetlere göre Efes’in gerçek kurucuları Androklos ve adamları değil, savaşçı Amazon kadınlarıydı. Evet, yanlış duymadınız; ok atan, zırh kuşanan, ata binen kadınlar… Rivayet o ki Amazonlar bu bölgeye “Arzawa” adını verdiler, Efes’in ilk taşlarını onlar dizdi. Kim bilir? Belki de Artemis Tapınağı’nın görkemli dişil enerjisi buradan geliyor. Kuruluş hikâyesiyle bile sanat eseri gibi olan Efes, sadece bir antik kent değil; zamanın üzerine yazılmış bir şiir. Burada gezerken yalnızca taş değil, zamanın kendisine dokunursunuz.
Gelelim benim izlenimlerime:
Bugünlerde gece müzesi olduğunu duyduğum anda, gidip görmeliyim dedim ve yakın tarihte küçük bir Efes kaçamagı yaptım. Kesinlikle muhteşemdi. . Efes küçük , arkeolojik bir Ege kasabası, insanları yardımsever ve oldukça içtenler. Kasabanın her yeri tarih kokuyor. Fotoğraflar ambiansın muhteşemliği hakkında fikir verecektir.
Harabelerin arasında gezen, arkeoloji seven köpek ve ben
Efes’te ayrıca klasik müzik konserleri veriliyormuş. Bir daha gittigimde, böyle bir konseri hedefleyeceğim. Efes harabelerini bize gezdiren harika rehberimiz sevgili Kadriye Önal’a teşekkür ediyorum, anlatımıyla daha da güzeldi.
Efes’e gittiğinizde kalınacak yerler denilince size önereceğim; Ayasoluk otel olacak, kendinizi evinizde gibi hissedebilirsiniz. https://www.ayasolukhotel.com
Yapılacak şeyler:
• Antik tiyatrosunda yankılanan sesleri hayal edin. O taş yollarda at nallarının sesini, tarihin içinde kaybolmuş sesleri zihninizde canlandırın.
• Celsus Kütüphanesi’nin zarif sütunlarında kaybolan güneşi düşünün.
• Ya da Artemis Tapınağı’nın gölgesinde tanrıçalara edilen duaları…
Bana göre; Efes, bir açık hava müzesi değil; yaşayan bir masal. Ben bu masalı devam ettirmek için kendime müze shop’undan harika bir antik bilezik aldım. Pirinç bilezik tasarım olarak harika ama beni asıl etkileyen üzerine latince yazılmış
“Karakter kaderindir” (“Mores tui sunt fatum tuum.”) yazısı oldu. Sanki benim için yapılmıştı, bir mesaj vardı ve ben o mesajı aldım. Artık kolumda, benimle beraber, tıpkı karakterim gibi…
Efes’in kedileri
Yazımın sonuna gelirken; eğer bir gün deniz kenarında balık kızartırken bir şeyler olur da bir yaban domuzu fırlar önünüzden, dikkat edin. Belki de sizden sonraki büyük medeniyetin temelini atmak üzeresinizdir. Belli mi olur?
Unutmayın! Her büyük şehir, biraz hayal gücü, bir tutam kehanet ve bolca ateşle başlar. Buradaki ateşe balık eşlik etmiş:)
Belki de bundan ilhamla yaptığım son eserlerimden birini ekliyorum. İsmi “Büyük balık yakaladım”
“Büyük balık yakaladım” / Tuğba YAZICI
Eee ne diyoruz; İlham eczanelerde hap olarak satılmıyor. Gezmek, okumak, araştırmak ve düşünmek gerekiyor. Gerisi size kalmış💫
Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle
Tugba Yazıcı
Çok disiplinli sanatçı& Prodüktör
Instagram: tugbayaziciofficial
Facebook: Tugba Yazici
