“Zihin uçurtma ise, nefes onun ipidir.” Çok sevgili bir hocamın, bana bir gün söylediği bu söz ile başlamak isterim.
Nefes, yaşamsal enerji, yaşamsal güç anlamına gelen Prana sözcüğü, Sanskritçedengelmektedir. Pranayama sözcüğündeki “ayama” ise; esneme, genişleme, büyüme, uzatma/devam ettirme ve kontrol anlamına geliyor. Dolayısıyla “pranayama“, nefesin uzatılması ve kısaltılması ile kontrol edilmesi anlamına gelebilir.
21.yy insanlarının bilinci, bedenimizin mükemmel işleyişini fark etmekten o kadaruzaklaşmıştır ki, bedenimizin içinde olan bitenin farkına varamıyoruz. Üzerinde biledurmaksızın bedenimizin her zaman çalışacağını sanıp, makine arızalanınca doktorumuzun bizi haplar yardımıyla kısa zamanda onarmasını isteriz. Hastalıklarla ilgili birçok tanı konulabilir;
“yüksek tansiyon, bağırsak işlevi bozukluğu vs.”, oysaki bana göre esas tanı şudur; BİZ KENDİ BEDENİMİZİ TANIMIYORUZ! Bedenimiz-zihnimiz-ruhumuz uyumsuzluk içinde…
“Her sağlık sorununuzda nefesinize bakın.” derler. Nefesimiz, hiç ara vermeden çalışan bir mekanizmadır. Eğer verimli, bilinçli bir şekilde nefes alış-verişiniz varsa; hayatınızdaki huzuru ve mutluluğu, öncelikle sağlık alanında, sonrasında yaşamınızın tüm alanlarında en iyi şekilde yaşamış olursunuz.
Bir yoga eğitmeni olmak; bana nefesin değerini, onun sadece oksijen karbondioksit değişimi olarak değil, dönüşümün aracısı olduğunu net bir şekilde öğretti. Hayatımda yaşadığım dönüm noktalarımın içsel sesidir “Nefes”.
Gayet sıradan istem dışı görünüyor değil mi; nefes al – nefes ver. Fakat istem dışı yaptığımız bu hareket, bizi hayata bağlayan, zamanda ve mekanın ötesinde duyguları dengelemek, zihni sakinleştirmek, ruhu arındırmak üzere nefes teknikleri ile ortaya çıktı. Nefes, bedenimizde ve zihnimizde serbestçe dolaşabildiğinde kendimizi sağlıklı ve hayat dolu hissederiz; bu akış engellendiğinde ise yorgunluk ve hastalıklar ortaya çıkmaya başlar. Aslında bakıldığında ilkel ve gelişmiş tüm dinler ve kutsal kitaplarda “nefes” kelimesine özel anlamlar yüklenmiş ve bazı kültürlerde , nefes ve ruh aynı sözcüklerle ifade edilmiştir. Örneğin; İngilizcede bir kişi yaratıcı,
beğenilen, ilham veren ise “inspired” ifadesi kullanılır. Diğer bir anlamı, soluk almaktır. Bu kelimenin kökü Spirare’den gelir. “Spirare” Latincede nefes demek olup, “Tanrı’nın hemen ardından gelen etkisi” olarak söylenir.
Normal ve kaliteli olan nefes, aslında burundan alınan nefestir. Ağız nefesi sadece ağır bir spor yüzme veya koşma esnasında yani burun nefesi yetmediğinde kullanılmalıdır. Elbette kısa süreli ağız yolunun kullanıldığı teknikler olsa da, nefes alış-verişi burun kanalı aracılığı ile gerçekleşmeli. Burun yolundan giren hava, kanalda bulunan kıllar ve oradaki özel yapı sayesinde nemlenerek, süzülerek, akciğerlere ulaşır. Ağız nefesinde ise mikroplar, tozlar
süzülmeden, hava nemlenmeden direk içeri girer. Uzun süreli ağız nefesi kullanımında; ağız kokuları, diş çürümeleri, mide rahatsızlıkları, solunum yolu enfeksiyonları oluşabilir.
Size küçük ama faydası çok büyük bir nefes tekniği önereceğim.
** Dönüşümlü Burun Nefesi / Denge Nefesi – Nadi Shodhana;
“Kanal” anlamına gelen nadi ve temizlenme anlamına gelen shodhana birleşince “kanal temizliği” anlamına gelmektedir. Bedenin ve beynin sağ sol bölümlerini dengeler, kalp atışını yavaşlatır, stres ve anksiyeteyi giderir. Zihnin odaklanması sağlanır, sinirler gevşer, yorgunluk azalır. Vücut canlılık kazanır. Solunum temizlenir, beden toksinlerden arınır.Yemek yeme krizini yatıştırır. Farkındalığı yükseltir.
Nasıl Yapılır;
- Gürültüsüz sakin bir ortamda dik oturacak şekilde gözler kapatılır.
- Nefes egzersizine sol burun deliğinden nefes alarak başlamamız gerekiyor.
- İşaret ve orta parmağınızı içeri doğru katlayıp, baş parmağınız ile sağ burun deliğini kapayınız.
- Bu şekilde sol burundan nefes alıyoruz.
- Daha sonra sağ elin yüzük parmağıyla bu sefer sol burun deliğini kapayıp sağ burun deliğinden nefes veriyoruz ve alıyoruz.
- En son soldan nefes verip bir seriyi tamamlıyoruz. Tekrar seriye soldan nefes alarak başlıyoruz.
Bu nefes tekniğini uygularken dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta; nefes verme süremizin, nefes alma süremizden daha uzun olması gerektiğidir.
Sözlü olarak aktarılan yoga anlayışını yazıya döken Patanjali şöyle der;
“Nefesle havayı dışarı atın, sonra ciğerlerinize çekip bir müddet tutun, böyle yapınca
varlığınız biraz daha sakinleşecektir.”
Melis GENCE
